Düzenlenmiş hatalar, hataların geliştirilmesi

Bir şey geliştirirken, genelde kendi hata sınıflarımıza sahip olmak isteriz, böylece bize has yerlerde oluşabilecek hataları idare edebiliriz. Örneğin network hataları için HttpError, veri tabanı hataları için DbError, arama hataları için NotFoundError gibi.

Hatalarımız basit hata özelliklerini message, name ve stack’i desteklemelidir. Bunun ile birlikte kendine has özellikleri de olabilir. Örneğin HttpError objesi statusCode özelliğine sahip olabilir. Bu özelliğin değeri de 404, 403, 500 gibi hata kodları olacaktır.

JavaScript throw’un argüman ile atılmasına izin verir. Teknik olarak hata sınıflarımızın hepsinin Error’dan türemesine gerek yoktur. Fakat türetirsek obj instance of kullanmak mümkün olacaktır. Böylece hata objesi tanımlanabilir. Bundan dolayı türetirseniz daha iyidir.

Uygulamanızı geliştirirken oluşturacağınız HttpTimeoutError gibi sınıflar HttpError’dan türetilebilir.

Hata sınıflarını genişletme

Örnek olarak, readUser(json) adında bir fonksiyon olsun ve bu fonksiyon JSON okusun.

Geçerli bir json şu şekildedir:

let json = `{ "name": "John", "age": 30 }`;

Dahili olarak gelen JSON.parse kullanılacaktır. Eğer bozuk json gelirse bu durumda SyntaxError atar.

Fakat json yazım olarak doğru olsa bile geçerli sayılmayabilir, değil mi? Belki bizim ihtiyacımız veri bulumamaktadır. Örneğin, name ve age özellikleri bulunmaz ise bu durumda bizim için geçerli bir veri sayılmaz.

readUser(json) fonksiyonu sadece JSON okumayacak, doğruluk kontrolü de yapacaktır. Eğer gerekli alanlar yok ise, format yanlışsa bu durumda bu bizim için hatadır. Ayrıca bu bir SyntaxError yani yazım hatası değildir. Çünkü yazım olarak doğru olsa da başka türde bir hatadır. Bu hatalara ValidationError diyeceğiz ve bunun için bir sınıf oluşturacağız. Bu tür hatalar ayrıca hatanın nedeni hakkında da bilgi içermelidir.

Bizim yazacağımız ValidationError sınıfı dahili olarak bulunan Error sınıfından türemelidir.

Error sınıfı gömülü olarak gelmektedir. Genişletmeden önce neyi genişleteceğimizi bilmek iyi olacaktır:

Şu şekilde:

// Gömülü gelen error sınıfının basitleştirilmiş tanımı JavaScript kodu olarak gösterilmektedir.
class Error {
  constructor(message) {
    this.message = message;
    this.name = "Error"; // (farklı gömülü hata sınıfları için farklı isimler)
    this.stack = <nested calls>; // standartlarda yok fakat çoğu ortam desteklemekte
  }
}

Şimdi ValidationError kalıtımını yapabiliriz:

class ValidationError extends Error {
  constructor(message) {
    super(message); // (1)
    this.name = "ValidationError"; // (2)
  }
}

function test() {
  throw new ValidationError("Whoops!");
}

try {
  test();
} catch(err) {
  alert(err.message); // Whoops!
  alert(err.name); // ValidationError
  alert(err.stack); // İç içe çağrıların hangi satırlarda olduğunun listesi.
}

Yapıcıya bakarsanız:

1. (1) satırda üst sınıfın yapıcısı çağırılmakta. Javascript bizim kalıtılan sınıftan super ile üst sınıfı çağırmamız koşulunu koymaktadır. Böylece üst sınıftaki yapıcı message’ı doğru bir şekilde ayarlar.
2. Üst sınıfın yapıcısı da name ve "Error" özelliğini ayarlar, bundan dolayı (2) satırda bunu doğru değere ayarlamış oluruz.

readUser(json) kullanmayı deneyelim:

class ValidationError extends Error {
  constructor(message) {
    super(message);
    this.name = "ValidationError";
  }
}

// Usage
function readUser(json) {
  let user = JSON.parse(json);

  if (!user.age) {
    throw new ValidationError("No field: age"); // age alanı bulunmamakta
  }
  if (!user.name) {
    throw new ValidationError("No field: name");// name alanı bulunmamakta
  }

  return user;
}

// try..catch ile çalışan bir örnek.

try {
  let user = readUser('{ "age": 25 }');
} catch (err) {
  if (err instanceof ValidationError) {
    alert("Invalid data: " + err.message); // Yanlış veri: No field: name
  } else if (err instanceof SyntaxError) { // (*)
    alert("JSON Syntax Error: " + err.message);
  } else {
    throw err; // bilinmeyen bir hata, tekrar at(**)
  }
}

Yukarıdaki try..catch bloğu hem bizim yazdığımız ValidationError hem de gömülü olarak gelen SyntaxError hatalarını idare etmektedir.

instanceof ile hataların tiplerinin nasıl kontrol edildiğine dikkat edin. (*)

Ayrıca err.name’e şu şekilde bakabiliriz:

// ...
//  (err instanceof SyntaxError) kullanmak yerine
} else if (err.name == "SyntaxError") { // (*)
// ...

instanceof kullanmak daha iyidir. İleride ValidationError’u genişletir ve PropertyRequiredError gibi alt tipler oluşturursanız instanceof ile kalıtılan sınıfı da kontrol etmiş olursunuz. Bundan dolayı gelecekte olacak değişikliklere daha iyi tepki verir.

Ayrıca catch bilinmeyen bir hata olduğunda tekrardan bu hatayı atması (**) oldukça önemlidir. catch sadece veri kontrolü ve yazım hatalarını kontrol etmektedir. Diğer hatalar ise bilinmeyen hatalar bölümüne düşmektedir.

İleri seviye kalıtım

ValidationError sınıfı çok genel bir sınıf. Çoğu şey yanlış gidebilir. Özellik eksik olabilir veya farklı formatta olabilir( örneğin age özelliğinin karakter dizisi olması). Bundan dolayı daha özel PropertyRequiredError sınıfını yazmakta fayda var. Bu eklenmeyen özellikle ilgili bilgi verecektir.

class ValidationError extends Error {
  constructor(message) {
    super(message);
    this.name = "ValidationError";
  }
}

class PropertyRequiredError extends ValidationError {
  constructor(property) {
    super("No property: " + property);
    this.name = "PropertyRequiredError";
    this.property = property;
  }
}

// Usage
function readUser(json) {
  let user = JSON.parse(json);

  if (!user.age) {
    throw new PropertyRequiredError("age");
  }
  if (!user.name) {
    throw new PropertyRequiredError("name");
  }

  return user;
}

// Working example with try..catch

try {
  let user = readUser('{ "age": 25 }');
} catch (err) {
  if (err instanceof ValidationError) {
    alert("Invalid data: " + err.message); // Invalid data: No property: name
    alert(err.name); // PropertyRequiredError
    alert(err.property); // name
  } else if (err instanceof SyntaxError) {
    alert("JSON Syntax Error: " + err.message);
  } else {
    throw err; // unknown error, rethrow it
  }
}

Yeni yazdığımız PropertyRequiredError sınıfının kullanımı kolaydır: sadece new PropertyRequiredError(property) ismini göndermek yeterli. Okunabilir message yapıcı tarafından üretilir.

dikkat ederseniz PropertyRequiredError içerisindeki this.name yapıcısı elle yapılmıştır. Bu biraz gereksiz gelebilir ( this.name = <classname>'in her yeni üretilen sınıf için yazılması). Bunun bir çözümü var elbette. Kendimize ait bir “basic error” ile bu zor olayı omzumuzdan atmak mümkündür. Bunun için yapıcıda this.name için this.constructor.name kullanılarak çözüm sağlanabilir. Sonra bundan kalıtım yapılır.

Örneğin buna MyError diyelim

Aşağıda MyError ve diğer özel hata sınıflarının basitleştirilmiş hali görülmektedir:

class MyError extends Error {
  constructor(message) {
    super(message);
    this.name = this.constructor.name;
  }
}

class ValidationError extends MyError { }

class PropertyRequiredError extends ValidationError {
  constructor(property) {
    super("No property: " + property);
    this.property = property;
  }
}

// name is correct
alert( new PropertyRequiredError("field").name ); // PropertyRequiredError

Böylece hata sınıfları kısalmış oldu, özellikle "this.name=..."'i attıktan sonra ValidationError daha da kısalmış oldu.

İstisnaları Kapsama

Hatırlarsanız yukarıdaki readUser “kullanıcıların verilerini okumak” amacıyla yazılmıştı, değil mi? Farklı hatalar olabileceğinden dolayı şimdilik SyntaxError, ValidationError gibi hata sınıflarına sahibiz. Fakat readUser ileride daha da büyüyebilir: yeni kod yeni hatalara neden olacaktır.

Bundan dolayı readUser’ı çağıran fonksiyon hataları ile başa çıkmalıdır. Şu anda birçok if, catch ile kontrol edilip eğer bunlar dahilinde değil ise tekrar hata atma işlemini yapmaktayız. Fakat readUser fonksiyonu daha fazla hataya neden olursa, kendimize: gerçekten de tüm hataları birer birer kontrol etmemiz gerekli mi sorusunu sormalıyız.

Tabiki cevap “Hayır”: Dıştaki kod her zaman “diğerlerinden bir üst seviyede” olmak ister. “veri okuma hatası” gibi bir hata olmak ister. Neden olduğu çok da önemli değildir. Tabi hataların detayları olsa iyi olur fakat sadece ihtiyaç olursa.

Bunlar ışığında ReadError sınıfını yeniden yazacak olursak. Eğer readUser içerisinde bir hata olursa bunu yakalayacak ve ReadError üreteceğiz. Ayrıca orjinal hatanın cause (neden) özelliğine referans vereceğiz. Bundan dolayı dıştaki kod sadece ReadError’u kontrol etmeli.

Aşağıdaki kod ReadError’u tanımlamakta ve readUser ve try..catch’in nasıl kullanılacağını göstermektedir:

class ReadError extends Error {
  constructor(message, cause) {
    super(message);
    this.cause = cause;
    this.name = 'ReadError';
  }
}

class ValidationError extends Error { /*...*/ }
class PropertyRequiredError extends ValidationError { /* ... */ }

function validateUser(user) {
  if (!user.age) {
    throw new PropertyRequiredError("age");
  }

  if (!user.name) {
    throw new PropertyRequiredError("name");
  }
}

function readUser(json) {
  let user;

  try {
    user = JSON.parse(json);
  } catch (err) {
    if (err instanceof SyntaxError) {
      throw new ReadError("Syntax Error", err);
    } else {
      throw err;
    }
  }

  try {
    validateUser(user);
  } catch (err) {
    if (err instanceof ValidationError) {
      throw new ReadError("Validation Error", err);
    } else {
      throw err;
    }
  }

}

try {
  readUser('{bad json}');
} catch (e) {
  if (e instanceof ReadError) {
    alert(e);
    // Original error: SyntaxError: Unexpected token b in JSON at position 1
    alert("Original error: " + e.cause);
  } else {
    throw e;
  }
}

Yukarıdaki kodda readUser tam da tanımlandığı şekliyle çalışmaktadır – yazım hatalarını yakalar, eğer doğrular ve bilinmeyen hatalar yerine ReadError hatası atar.

Bundan dolayı dıştaki kod instanceof ReadError’u kontrol eder, hepsi bu! Diğer tüm muhtemel hataları listelemeye gerek yok.

Bu yaklaşıma “İstisnaları kapsama” yaklaşımı denilir, “düşük seviye istisnalar”'ı alıp bunları “kapsayarak” ReadError haline getirdik. Böylece daha soyut, ve çağırması kolay bir kod yazmış olduk. Bu kullanım nesne tabanlı dillerde oldukça yaygındır.

Özet

• Genelde Error’dan veya diğer gömülü hata sınıflarından yeni hata türetilir, yapmanız gereken name özelliğini ayarlamak ve super’i çağırmaktır.
• Çoğu zaman instanceof ile belirli hataları kontrol edebilirsiniz. Bu kalıtım ile de çalışmaktadır. Fakat bazen 3. parti kütüphanelerden gelen hatalar olabilir, bunların sınıflarını almak çok da kolay olmaz. Bu durumda name özelliği ile konrol sağlanabilir.
• Alt-seviye istisnaların idaresi ve üst seviye hataların raporlanması oldukça genel bir tekniktir. Alt seviye istisnalar bazen o objenin özelliği olur. Örneğin yukarıdaki err.cause buna iyi bir örnektir, fakat katı bir biçimde gereklidir diyemeyiz.